ünlü ve ünsüz harfler ne demek?

Ünlü ve ünsüz harfler, bir dilin ses sistemini oluşturan temel yapı taşlarıdır.

Ünlü Harfler (Sesli Harfler)

• Tanım: Tek başlarına bir hece oluşturabilen, ağızdan çıkarken herhangi bir engele takılmayan seslerdir.
• Türkçe'de Ünlü Harfler: a, e, ı, i, o, ö, u, ü (8 adet)
• Özellikleri:
  • Çıkış Yerine Göre:
    • Düz Ünlüler: a, e, ı, i
    • Yuvarlak Ünlüler: o, ö, u, ü
  • Ağız Açıklığına Göre:
    • Geniş Ünlüler: a, e, o, ö
    • Dar Ünlüler: ı, i, u, ü
• Önemli Kavramlar: Ünlü Harf Uyumu

Ünsüz Harfler (Sessiz Harfler)

• Tanım: Tek başlarına bir hece oluşturamayan, ağızdan çıkarken bir engele takılan seslerdir.
• Türkçe'de Ünsüz Harfler: b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z (21 adet)
• Özellikleri:
  • Sertleşme (Benzeşme): Sert ünsüzlerle biten kelimeler, yumuşak ünsüzle başlayan ek aldığında sertleşme olur. Ünsüz Benzeşmesi
  • Yumuşama: Sert ünsüzlerle biten kelimeler, ünlüyle başlayan ek aldığında yumuşama olur. Ünsüz Yumuşaması
  • Süreklilik: Bazı ünsüzler sürekli olarak söylenebilir (f, h, l, m, n, r, s, ş, v, y, z), bazıları ise söylenemez (b, c, ç, d, g, ğ, j, k, p, t).
• Önemli Kavramlar: Ünsüz Türemesi, Ünsüz Düşmesi